Әдеп кодексі

• командалық рух: бірлескенқызметтен неғұрлымжоғары нәтижелерғе қолжеткізуүшін ыңтымақтастық;
• сенім: өзара көмек және сенім мәдениетіне бейімділік.

Сыбайласжемқорлыққа қарсыic-қимыл, сыбайласжемқорлыққа нөлдік төзімілік.

• Ұйымныңқызметіұйымның және этика талаптарын және тәртіпережелерінсақтауға құрылған барлық мүдделі тұлғалардыңқатынасына негізделген. Өзара міндеттемелердісақтау – конструктивті жұмыстыңқажеттішарты.

2-ТАРАУ. ӨЗАРА ҚАРЫМ-ҚАТЫНАСТАРДЫҢ ЭТИКАЛЫК
НОРМАЛАРЫ

• Ұйымныңлауазымды тұлғалары мен қызметкерлері
  • Ұйымөзіне мынадай міндеттемелердіқабылдайды:
• адамқұқықтарыныңсақталуын және құрметтелуін қамтамасызетеді
• оның мүдделі тұлғаларменкарым-катынасыезаратшмд! болуынаумтылады;
• қызметкерлерді оқыту және кәсіптікдамыту бағдарламаларына сәйкесөз бетіншебілімалуға және кәсіби дамуға ұмтылатынқызметкерлердің кәсіби біліктілігінарттыруүшін теңжағдайларжасайды;
• қызметкерлерге біліктілік деңгейіне, орындалатын жұмыстың күрделілігінежәне сапасынабайланысты еңбегіүшінсыйақы төлеудіқамтамасызетеді;
• нәсілдік, діни, ұлттық, жыныстық, жас, саяси және баска да белгілербойынша кемсітушіліккежолбермейді;кадрлардыipiктeyжәне жоғарылатуды тек қана бліктілікталаптарына сәйкес, кәсіби қабілеттері,білімімен дағдыларынескереотырып жүзегеасырады;
• қолданыстағы заңнамаға сәйкесқызметкерлердің еңбек қаупсіздігі мен еңбектіқорғаудықамтамасызетуүшінбарлықшаралардықабылдайды, сондай-аққызметкерлерүшінқауіпсіз еңбек жағдайларынжасайды;
• заңнамамен және ішкіқұжаттарменбелпленген кұпия ақпараттыжарияламаудықамтамасызетеді;
• қақтығыстартуындаған жағдайдалауазымды тұлғалар мен қызметкерлерарасындаашық және сенімді диалог үшін жағдай жасайды, еңбек даулары мен жанжалдарыныңалдыналу/болдырмаубойыншаалдыналушараларынқабылдайды, медиация рәсімдерінпайдаланады;
• оңәcepiбар қызметкерлердің бастамашылидеялары мен ұсыныстарын бағалайды және дамытады;

• барлық тең мұмкіндектерді міндетті түрдеқамтамасызетугебайланысты, заңды негіздеболмаса, жекелауазымды тұлғалар мен қызмектерлергеқандай да бipартыкшылықтар мен женілдектер беругежолбермейді;
• шешім қабылдайтынлауазымды тұлғаданбастап көз келгенқызметкерге дейін мүдделерқақтығысыныңтуындаусебебінен, үрдістіңкезкелгенкезеңінде, еркіншешімдерқабылдауға жауаптыболады.

2.3. Мемлекеттік органдар

2.3.1. Ұйымның, мемлекеттік органдарменөзараic-қимылыҚазақстан Республикасы заңнамасынынталаптарына, Жарғыга, осы Кодекске және баска да ішкіқұжаттарға сәйкес, тараптардың тәуелсіздігі негізінде, мемлекеттік органдартарапынан да, лауазымды тұлғалар мен қызметкерлертарапынан да сыбайласжемқорлық және басқа да құқыққа қарсыәрекеттергежолбермеуқағидатынсақтай отырып жұзегеасырылады.

3-ТАРАУ. ҰЙЫМНЫҢ ЛАУАЗЫМДЫ ТҰЛҒАЛАРЫ МЕН
ҚЫЗМЕТКЕРЛЕРІНІҢ МІНДЕТТЕРІ

• Ұйымның лауазымды тұлғалары мен кызметкерелері міндетті:

• Мемлекеттік рәміздерге кұрметпен қарау-Мемлекеттік Ту, Мемлекеттік Елтаңба, Мемлекетпк Әнұран;
• жалпы қабылданған моральдық-этикалық нормаларды сақтау, мемлекеттік тілге және басқа тілдерге, халықтардың салт-дәстүрлеріне кұрметпен қарау
• сыпайы және әдепті болу;
• дерекілік пен бейжайлыққа төзбеу;
• әріптестерге көмектесу және қолдау;
• көмек көрсеткеніүшін әрдайымауызша алғысайту.
  • Ұйымныңлауазымдытұлғалары мен қызметкерелеріөзіне келесіміндеттердіқабылдайды:
• осы Кодексте белгіленген этика талаптары мен мінез-құлықережелерін мұқиятзерделеу, түсіну және адалорындау;
• езініңлауазымдыкфункциялары мен міндеттеріңадал, кәсіби, тиімді және әділорындау;
• мәртебесі мен лауазымынақарамастан міндеттемелерүшін жауапкершілік;
• этика қағидаларын және мінез-құлыққағидаларын бұзу мәселелерібойыншатексеру жүргізукезінде жәрдем көрсету;
• басқа жеке және заңды тұлғаларга бұқаралық ақпаратқұралдарында, әлеуметтік желілер арқылыкадір-касиеті мен абыройынтуcipeтін, сот талқылауынаәкеп соқтыруы мүмкінтікелейнемесежанама мінездемебермеу;
• Қазақстан Республикасы заңнамсыныңталаптарына сәйкес басқарушылықшешімдерқабылдау;
• Кодекстіңталаптарынұстанудаөзінүлгі ретінде көрсету;
• қарамағындағыларарасында корпоративтікрухтықұруға, Ұжымның ортақмиссиясымен, кұңдылықтарымен және қағидаттарыменбipiктipілгенкоманда жасауға уақыт бөлу;
• қарамағындағыларға кеңес және тәлім беру;
• шешімқабылдаукезінде ашықтық пен әділдік қағидаттарынбасшылыққа алуға тиіс;
• құпиялық нормаларын бұзбай, Ұйымныңшешімдері мен актілерін, ішкіқұжаттарынескереотырып, дұрыс ақпараттыуакытылы беру;

Ұйымның қызметкерлері этика талаптары мен тәртіпережелерінің сақталмағанынеркін білдіретін мінез-құлық мәдениетін қалыптастыру. Этика талаптарын және мінез-құлықережелерінсақтаудаүлгі болу;

• еңбек тәрпбінсақтау;
• еңбек қаупсіздігі және еңбектіқорғау, өртқаупсіздігі, өндірістікқауіпсіздік және жұмыс орнындағы өндірістік санитария бойыншаталаптардысақтау;
• мүліккеұқыптықарау;
• жұмыс берушігеадамдардыңөмірімен денсаулығына, жұмыс беруші мен қызметкерлердің мүліктерініңсақталуынақауіптөндіретінжағдайлардыңпайдаболуытуралы, сондай-ақұзістіңпайдаболуытуралыхабарлау;
• еңбек міндеттірінорындауға байланысты белгілі болған мемлекеттік құпиялардықұрайтын мәліметтердіқызметтік, коммерциялықнемесе заңмен қорғалатынөзге де құпияныжарияетпеу;
• Қазақстан Республикасы заңнамасында белгіленген мөлшерде жұмыс берушігекелтірген залалдыөтеу;
• өз құзыретішегіндеҰйымдасыбайласжемқорлыққа қарсыic-кимылбойыншамақсатты жұмыс жүргізу;
• өз қызметінде Қазақстан Республикасынын сыбайлас жемқорлык заңнамасының нормаларын сақтауды қамтамасыз ету;
• сыбайлас жемқорлыққа қарсы мәдениеттіқалыптастыру бойынша шаралар қабылдау,
• Ұйымныңқызметінде сыбайлас жемқорлыққа қарсы стандарттарды қалыптастыру және сақтауды қамтамасыз ету;
• Ұйым қызметкерлерше жүктелген міндеттердің адал орындалуын қамтамасыз ету;
• Қазақстан Республикасыныңқолданыстағы заңнамасына сәйкес Ұйымда мемлекеттік сатып алу рәсімдерін жүргізуді қамтамасыз ету;
• қамқоршылық кеңеспен бірлесіп, білімалушылардың ата-аналары ұжымы, жұртшылык алдында, оныңішінде бюджеттік және бюджеттен тыс қаражатты жұмсау, сондай-ақҰйымныңқаржы-шаруашылыққызметі бойынша есеп беру кездесулерінөткізу;
• Қазақстан Республикасыныңқолданыстағы заңнамасының талаптарын ескере отырып, Ұйымның интернет-ресурстарында тарификация мен штат кестесін жариялауды қамтамасыз ету;

• қызметтік құпияны жария етпеу, сондай-аққызметтік ақпараттың жария болмауы женшде шаралар қабылдау;
• іссапарларды, жоғары тұрган органдарга өтінішті, сондай-ақ бұкаралықақпарат құралдарындағы жарияланымдарды жұмыс берушімен жазбаша түрде келісу.

4-ТАРАУ. МІНЕЗ -ҚҰЛЫҚҚАҒИДАЛАРЫ

• Корпоративтікмәдениет
  • Ұйымныңқызметкерлері этика талаптарын түсініп, сақтай отырып, тәртіпбұзушылықты ескертіп, этика саласындагыөз білімдерімен бөлісеотырып, Ұйымдағы корпоративтік мәдениеттіңдамуынаүлес қосуытиіс.
  • Ұйымныңқызметкерлері корпоративтікрухтықалыптастыруға тиісжәне Кодекстің талаптарыныңсақталуынмынадай тәсілдерменқолдауыкерек:
• қоластындағыларменжеке түсіндірмекездесулерөткізу;
• жекеулгі, яғни өз мінез-құлкынқызметкерлерүшінулгіретінде көрсету;
• жұмыс орнындаталаптардысақтау
• міндетті факторы болыптабылатындыгынжалпытусінудіқамтамасызету;
  • Ұйымқызметкерлеріөздерініңқызметтік міндеттерін атқару кезеңіндекиімніңіскерлік стилін ұстануға тиіс.
  • Ұйымқызметкерлерікеліссөздер жүргізукезінде дұрыс және құрметпенсөйлесуітиіс.
  • Ұйымныңбарлық қызметкерлерікорпоративтік ойын-сауықнемесеспорттыкic-шараларға қатысаалады. Сондай-ақ, қызметкрелерарасындагыкорпоративттік рухтыарттырумақсатындаic-шараларөткізубойыншаұсыныстардыөздері енгізеалады.
  • Ұйымқызметкерлері Ұйымныңэлектрондыққұжат айналымыережесінсақтауға және барлықкажеттісақтауға міндетті. Барлыққызметкерлерөз жұмыс орнынұқыпты және көрнекті түрдесақтауытиіс.
• Қоғамменбайланыс
  • Ұйымқоғамменжәне бұқаралық ақпаратқұралдарыменқарым-қатынастажоғары этикалықстандарттардыңсақдалуынкадағалайды. Ұйымбасшықызметкерлердің көпшілік алдында сөйлеген сөздерінде, өзініңақпараттық-жарнамалықматериалдарынданемесе жұртшылыкпенбайланысжөніндегі баска да ic-шараларға дәйексіз ақпараттытаратуға, фактілердіжасыруға және/немесе бұрмалауға жолбермейді.
  • Бұқаралық ақпаратқұралдарында, әлеуметтік желілердіқоса алғанда, Ұйыматынан сөз сөйлеуге, Ұйымоқиғаларына түсінік беругенемесеқандайда бipмәлімдемежасауға тек осыған уәюлеттік берілген Ұйымныңлауазымды тұлғалары мен кызметкерлеріғанақұқылы, бұл реттеаталған жарияөтініштерді жұмыс берушімен келесу қажет.
  • Ұйыматынан сөз сөйлегенкездеқызметкерлеркәсіптік мінез- құлыктың және этиканыңжалпықабылданған нормаларынсақтауға, тек шынайы ақпараттытаратуына, сондай-ақәлеуметтік, нәсілдік және ұлттықараздықты қоздыратын ақпараттың таралуынажолбермеуге міндеті.
  • Ұйымныңлауазымды тұлгалары мен қызметкерлеріне Ұйымныңқызметтік іс-әрекеті мен қызметі мәселелерібойыншаөз пікірінкөпшілікалдында білдіруге болмайды, егеролжалпы алғанда:
• Ұйымқызметінің негізгі бағыттарына сәйкескелмесе;
• Ұйымныңқызметтік ақпаратынашатынболса;
• Ұжымның, лауазымды тұлғаларыныңатынаәдепсіз сөздерді қамтыса.
  • Бақылаушаралары
    • Ұйымның, қызметкерлеріКодекстіңталаптарынқатанұстануға және талаптардыңкезкелген бұзушылықтары туралыхабарлауға міндетті.
    • Ұйымныңқызметкерлерістратегиялықмақсаттарға қолжеткізуушін негізгіқұндылықтар мен этика талаптарынескереотырып, іскерлік шешімдерқабылдайдыжәне олардыңалдынақойылган міндеттердііскеасыруга толықжауапбереды.

4.33. Ұйымның тиістіқызметкерлеріқұзыреттілікке сәйкес этика талаптарыныңбұзылуынабайланысты мәселелерге(Әдеп және сыбайласжемкорлыққа қарсыic-қимылженшдепуакы) жауапберуге міндеті:

• жағдайдытүзету және қемшілктердіжоюбойыншауақытылышараларқабылдау;
• заңнамаменбелгіленген тәртіп бойынша тәртіптік сипаттағы пәрмендішараларқабылдау/ұсыну;
• қажетті мәліметтерді ұсына отырып, тиістіқұрылымдықбөлімшелермен/органдарменконсультацияларөткізу.

Бұл ic-арекеттерішкітәртіпке сәйкес рәсімделуі тиіс.

• Ұйым Кодекстіашық талқылаугадайынқызметкерлердіқолдайды және оны жетілдірубойыншакезкелгенсындарлыұсыныстарға оңқарайды.
• Кодекстіңталаптарынақатысты және/немесе жұмыс барысындатуындаған этикалық мәселелербойынша, сондай-ақ Кодекс талаптарыбұзу, сыбайласжемқорлық және баска да құқыққа карсыic-арекеттерфактілерібойыншаҰйымныңлауазымды тұлғалары мен қызметкерлері, сондай-ақ мүдделі тұлғалартікелейбасшыға, Әдеп және сыбайласжемқорлыққа қарсыic-қимыл жөніндегіуәкілге жүнуге құқылы.
• Ұйымқызметкерлерініңэтиканыңбекітілгенталаптарын бұзужағдайларыанықталған жағдайда, шешімқабылдауүшіңш материалдаркадр кызметініңқарауынажіберіледі.

5-ТАРАУ. ӘДЕП ЖӨНІНДЕП УӘКІЛ ЖӘНЕ СЫБАЙЛАС
ЖЕМҚОРЛЫҚҚА ҚАРСЫ КЫЗМЕТ БОЙЫНША ЖАУАПТЫ
ИНСТИТУТЫ

• Әдеп және сыбайлас жемқорлыққа қарсы ic-қимыл жөніндегі уәкілдіңқұқықтары мен міндеттері

• Әдеп жөніндегі уәкілдіҰйым басшысы 2 жылда 1 рет тағайындайды.

• Әдеп және сыбайлас жемқорлыққа қарсы ic-қимыл жөніндегі уәкілдің негізгі функциялары Кодекстің ережелері сақтамау туралы мәліметтерді жинау, Кодекс ережелері бойынша қызметкерлерге, лауазымды адамдарга кеңес беру, Кодекс ережелері бұзу жөніндегі дауларды қарауға бастамашылық ету және оған қатысу болып табылады.
  • Әдеп және сыбайлас жемқорлыққа қарсы ic-қимыл жөніндегі уәкіл:
• Кодекс бұзушылықтарын аңықтау бойынша келіп түскен өтініштер негізінде, сондай-ақ ез бастамасы бойынша рәсімдер өткізуге бастамашылық жасауға;
• Кодексті сақтамау мәселелері бойынша қызметкерлерге, лауазымды тұлғаларға жеке жүгінуге;
• қызметкерлерге, лауазымды тұлғаларға Кодекстің ережелерін түсіндіругеқұқылы.
  • Әдеп және сыбайлас жемқорлыққа қарсы ic-қимыл жөніндегі уәкіл:
• Кодексті бұзу мәселелері бойынша дауларды қарау рәсімдерін жүргізу кезеңінде, осындай істердіқарауга бастамашылық ету ceбeci бойынша оларды мәжбүрлеп жұмыстан шығару жағдайлары туындаган жағдайда оларды қорғауды қамтамасыз етуге (еңбек заңнамасымен белгіленген рәсімдер шеңберінде);
• Кодексті сақтамауға қатысты мәселелердіқарауға қатысуға;
• Кодекс талаптарын сақтамау мәселелері бойынша қызметкерлердің, лауазымды тұлғалардың, сондай-ақ icкep серіктестердің және мүдделі тұлғалардыңөтініштерін есепке алуды жүргізуге;
• 5 (бес) жұмыс күніішіндеөтініш жасаған жағдайда Ұйым қызметкерлерге Кодекс талаптарын түсіндірудіұсынуға;
• Кодексті сақтамау мәселелері бойынша дауларды қарауда тәуелсіздік

және алаламаушылықты сақтауга;

• Кодекс талаптарын бұзу фактбойынша жүрген қызметкердің, лауазымды тұлғанынанонимдігін қамтамасызетуге (анонимді тұрдеқалуға тілек білдіргенжағдайда) міндеті.

6-ТАРАУ. ҚОРЫТЫНДЫ

6.1. Ұйымбасшылығы өзектілендіру және жетілдірумақсатында осы Кодекстіңталаптарынқайтақарайды және жетілдіреді, олардыңпрактикадақандайшамада                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                    іске асырылып жатканын талдайды, сондай-аққажет болған кезде мүдделі тұлгғалардыңұсыныстары мен ұсынымдарын ескере отырып, оған өзгерістержәне/немесе толықтырулар енгізеді.

6.2. Кодекстііске асыруды ic жүзінде колдану максатында кабылдануы кажет ұсынымдар белгіленген тәрппен қарауга шығарылуы және бекітілуі мүмкін.

7-ТАРАУ. ЖАУАПКЕРШІЛІК

• ТараптарҚазақстан Республикасыныңқолданыстағы заңнамасына, еңбек шартына, осы Кодекске, сондай-ақ жұмыс беруші белгілегеншешімдер мен актілерге сәйкесжауаптыболады.